Σωκράτης ή Αρχίλοχος;
Σοφιστής ή ποιητής;
Αυτή ήταν η απορία που γεννήθηκε μέσα μου όταν συναπαντήθηκα με τη γραφή του Βαγγέλη Γιάννου. Ομολογώ πως δεν τον ήξερα. Μου ζητήθηκε από τον συντονιστή της παρουσίασης του τρίτου βιβλίου του «Η Miss και Εμείς» να διαβάσω το βιβλίο και να επιλέξω κάποια κομμάτια προς απαγγελία.
Όταν πήρα το βιβλίο στα χέρια μου ο όγκος των σελίδων με τρόμαξε. Τρεις ώρες αργότερα τα μάτια μου συνέχιζαν να τρέχουν πάνω στις μαύρες ψηφίδες των σελίδων καταβροχθίζοντας κυριολεχτικά και με λαιμαργία τις εξελίξεις στη ζωή των ηρωίδων καθώς η μια διαδέχονταν την άλλη όπως τα κύματα προσκρούουν στα βράχια κάνοντας κάθε πρόσκρουση μοναδική και κάθε νότισμα του προσώπου από την αλισάχνη μαγευτικά απερίγραπτο.
Προτού το καταλάβω όλη η ιστορία των τεσσάρων γυναικών είχε εξελιχθεί μπροστά στα μάτια μου. Αναλογίστηκα την πληθώρα των συναισθημάτων και τις ψυχικές μεταπτώσεις που βίωνα όσες ώρες διάβαζα. Με θυμάμαι να θυμώνω και να δακρύζω, να γελώ και να εξοργίζομαι. Δεν υπήρξε κανένα συναίσθημα που να έμεινε κρυμμένο βαθιά στη συνείδησή μου και να μην αναδύθηκε υποκλινόμενο στη γραφή του συγγραφέα. Ενός συγγραφέα που δεν γνώριζα και που δεν είχα ανταμώσει μέχρι τότε.
Λάτρεψα την ικανότητά του να περιγράφει ακόμα και τις πιο βίαιες, αλλά και τις πιο ερωτικές σκηνές με μια ευγένεια και μια ωριμότητα που σου επέτρεπε να δεις τη σκηνή με τα μάτια της ψυχής ανοικτά και όχι κρυφοκοιτάζοντας με συστολή μήπως και σε αντιληφθούν. Οι λέξεις γίνονταν δρόμος να διαβείς. Ένα καλά στημένο σκηνικό απελευθερωμένο από στεγανά, μακριά από απρέπειες και με μια δυναμική που έσπαγε τον καθρέπτη και αποκάλυπτε την αλήθεια που φώναζε πως ο Αυτοκράτορας είναι εν τέλει γυμνός. Έτεινε την πένα του και φώναζε, εξεγείρονταν μπροστά στο άδικο και την ανοσιότητα, ράπιζε το ασύμβατο, με το μέτρο και την ηθική τάξη, όχι όμως του φαίνεσθαι, αλλά του είναι.
Ο Βαγγέλης Γιάννος δεν είναι ούτε σοβαροφανής ούτε «ηθικοφανής». Μετουσιώνει σε λόγο τον ευπρεπισμό και την αγάπη, το ενδιαφέρον και τον αλληλοσεβασμό και κάνει τα γραφόμενά του διδαχή και παράδειγμα. Ακόμα και μέσα από τον ρόλο του συγγραφέα διακονεί τη διδασκαλία, μην ξεχνώντας τον ρόλο που διαδραμάτισε επαγγελματικά στη ζωή του.
Ο αναγνώστης διαβάζοντας τα γραπτά του Βαγγέλη Γιάννου δεν μπορεί να μην αντιληφθεί τον λυρισμό που διαχέεται μέσα από τις λέξεις του. Είναι φορές που τα πεζά του κείμενα μοιάζουν με ποιήματα ελεύθερα από μέτρο και ρίμα, γραφή που μαγεύει και μένα μιας και είναι και ο τρόπος που κι εγώ εκφράζομαι ποιητικά.
Μετά το πέρας της παρουσίασης είχα την ευκαιρία να γνωρίσω καλύτερα τον συγγραφέα και να ανακαλύψω και άλλες πλευρές της γραφής του. Ο Βαγγέλη Γιάννος δεν είναι περιχαρακωμένος γύρω από ένας είδος έκφρασης. Δεν δηλώνει δηλαδή συγγραφέας και κυνηγά τρόπαια που αποδεικνύουν αυτή του την ιδιότητα. Είναι ένας λάτρης της γραφής και του λόγου.
Λειτουργεί σαν παγκόσμιος δέκτης που δεχόμενος ερεθίσματα από το περιβάλλον ή την κοινωνία εμπνέεται και δραστηριοποιείται και αφού φιλτράρει όλα όσα απορροφά μας παρουσιάζει τη δική του οπτική των πραγμάτων μέσα από μικρά αφηγήματα, ποιητικές παραγράφους που μαρτυρούν με λυρισμό τη σκέψη του και την άποψή του για τα πράγματα.
Φύσει αισιόδοξος αναζητά το καλό σε κάθε πράξη ή σκέψη, οραματίζεται το καλό καγαθό των ανθρώπων και προτού καταλήξει σε κάποιο συμπέρασμα φροντίζει να έχει εξαντλήσει όλη τη θάλασσα της υπομονής και της κατανόησης που διαθέτει. Βαθιά ενσυναίσθηση τον οδηγεί και τον καθοδηγεί μακριά από τον σκοτεινό δρόμο της κακίας.
Όταν ο Βαγγέλης μου ζήτησε να διαβάσω τα χειρόγραφά του και να προλογίσω το τέταρτο κατά σειρά μυθιστόρημά του «Για του κόσμου τα μάτια» αντιλαμβάνεστε πως η χαρά μου ήταν μεγάλη. Κι ήταν μεγάλη όχι μόνο για την τιμητική θέση εκεινού που σου ξεκλειδώνει την πόρτα να διαβείς στο άβατο κατώφλι του συγγραφέα και να ξεκινήσεις το ταξίδι που σου έχει σχεδιάσει στον λογοτεχνικό του χάρτη, όσο γιατί αδημονούσα να δω τι είχε κεντρίσει πάλι το ενδιαφέρον του και τόσο γρήγορα επανερχόταν με ένα νέο βιβλίο.
Ήξερα το ύφος και την γραφή του, την ευγένεια και την καλλιέπεια που θα με συνόδευαν καθ’ όλη τη διάρκεια του αναγνωστικού μου ταξιδιού, όμως είχα αγωνία για την καινούρια πλοκή και για τις ευρηματικές εναλλαγές κι αποκαλύψεις που θα μου επιφύλασσε τούτο το βιβλίο και η αλήθεια είναι πως η έναρξη με γοήτευσε… ακούστε
Τα μαύρα σου φοράς και βγαίνεις.
Ποια θλίψη η καρδιά σου περιφέρει.
Της φωτιάς, έντονο στα χείλη σου το κόκκινο.
Μαγνητίζει, αναστατώνει!
Ποιος πόθος σου ξεγλίστρησε και τον αναζητά
το κορμί και η ψυχή σου!
Ποτέ δεν χαμογελάς,
ούτε να μιλάς σε έχω ακούσει.
Μόνο τα μαύρα σου γυαλιά σαν αφαιρείς,
είναι τα μάτια σου, αυτά τα μάτια, που τα λένε όλα.
Για λίγο μόνο…
γιατί πάλι τα φοράς
και κρύβεις την ψυχή σου.
Το τελευταίο βιβλίο του Βαγγέλη Γιάννου είναι ένα ακόμα αριστοτεχνικό ηθογράφημα. Ένας Σοφόκλειος λόγος που δεν σταματά να μας ξαφνιάζει με τις γρήγορες εναλλαγές και τα σκηνοθετικά τεχνάσματα που μας μεταφέρουν μέσα από εποχές και τόπους αλλοιώνοντας τα όρια του χωροχρόνου και δίνοντάς μας εισιτήριο απεριορίστων διαδρομών για όλες του βιβλίου τις αποκαλύψεις.
Η γραφή του συγγραφέα είναι πάντα επίκαιρη. Διαβάζοντας τις σελίδες του βιβλίου νομίζεις πως παρακολουθείς την κοινωνία μας να εξελίσσεται και να αποκαλύπτει τα μύχια μυστικά της μιας και ο Βαγγέλης Γιάννος ξεκλειδώνει πόρτες καλά κλειστές και μας παρουσιάζει την ευλογία ή το όνειδος που κρύβουν μέσα τους.
Ανταμώνεις αλήθειες που πονάνε, που διαπερνούν σαν πύρινοι λοστοί την επιδερμίδα της συνείδησής σου, αλλά επιβεβαιώνουν και τους χειρότερους φόβους σου. Ποιους; Ότι ο άνθρωπος μπορεί ταυτόχρονα να είναι ευχή και κατάρα για τον εαυτό του και τους γύρω του.
Η αισιόδοξη όμως φύση του συγγραφέα δεν τιμωρεί τους ήρωές του όπως ο Σοφοκλής τον Οιδίποδα. Μακράν πιο ευσπλαχνικός φτάνει στην κάθαρση με πιο ήπιο τρόπο ακόμα και για τον πιο σκληρό από τους ήρωές του. Η νουθεσία επισκιάζει την σκληρότητα και η συγχώρεση διδάσκει την αδικία. Και ίσως είναι από τις λίγες φορές που ο αναγνώστης ανακουφίζεται που η συγχώρεση περισσεύει για όλους δίνοντας έτσι ένα ελπιδοφόρο μήνυμα ανθρωπιάς και αναζήτησης τρόπων να αγκαλιάσουμε τον άνθρωπο ακόμα και μέσα από τα λάθη του, θεραπεύοντας έτσι τις κακοφορμισμένες πληγές της ψυχής μας με την καλοσύνη και με την καταστρατήγηση του μένους.
Στο τελευταίο βιβλίο του Βαγγέλη Γιάννου «Για του κόσμου τα Μάτια» παρακολουθούμε τη ζωή δυο αδερφών από την παιδική τους ηλικία μέχρι και την ενήλική τους ζωή. Η ιστορία θα σας ταξιδέψει πολλές φορές στο παρελθόν και στο παρόν, αλλά δεν θα σας αφήσει να σταθείτε πουθενά καθώς η επόμενη σκηνή εξελίσσεται πριν ακόμα ολοκληρωθεί καλά καλά αυτή που την ίδια στιγμή παρακολουθείτε.
Θα σας πρότεινα όπως αναφέρω και στον πρόλογο του βιβλίου να φορέσετε παπούτσια χαμηλά και να ακολουθήσετε τους ήρωες σε αυτό το μοναδικό τους ταξίδι. Σας εγγυούμαι ότι θα απολαύσετε όλη την διαδρομή όσο αντίξοη κι αν γίνει κάποιες στιγμές και αν μια στιγμή ξαφνιαστείτε, κρατήστε την ανάσα σας και μην φωνάξετε μέχρι ο συγγραφέας να σας αποκαλύψει την επόμενη σκηνή που ούτε καν περνά από το μυαλό σας.
Κι αν υπάρχει Ιθάκη στην αναζήτηση της γραφής … θα την ανταμώσετε στην τελευταία σελίδα.
Δεκούλου Σταυρούλα
Ποιήτρια – Λογοτέχνης - Εικαστικός
Αντιπρόεδρος Ε.Π.Ο.Κ.
Εδώ μπορείτε να διαβάσετε τη συνέντευξη που έδωσε ο συγγραφέας στο koukidaki για το "H Μiss και Εμείς"
και
εδώ τον πρόλογο του βιβλίου του "για του Κόσμου τα Μάτια" που υπογράφει η γράφουσα.
